1. Motiverende leerbegeleiding: de kern van de zaak (Leercompetentie helpen ontwikkelen)
Leerlingen helpen hun leercompetentie optimaal te ontwikkelen. Dat is de kern van de zaak van een motiverende leerbegeleiding, op zijn beurt een didactisch aspect van leren leren.
Zicht krijgen op het samenspel van kennis, houding en vaardigheden die de driepikkel van de leercompetentie vormen én enthousiast blijven om je leerlingen de kans te geven krachtige leerders te worden, is de doelstelling van deze sessie.
Vanuit een definitie van ‘leren’ krijg je zicht op oorzaken en gevolgen van leermoeilijkheden in schoolse context. We grasduinen in leer- en onderwijsmythes: is leren een kwestie van intelligentie, kan een lesje leren leren soelaas brengen, is leermotivatie een voorwaarde voor succesvolle leerbegeleiding …? en onderzoeken waardevolle alternatieven. Het langst blijven we stilstaan bij dat motivationele element van leerbegeleiding: hoe belangrijk is de positie van de klassenraad, welke invloed heeft het attributiepatroon van de leerling, welke factoren beïnvloeden inzet en betrokkenheid van de leerlingen en waarvoor hebben wij de sleutels mee in handen, onder welke voorwaarden zijn onze initiatieven motiverend én efficiënt en welke valkuilen vormen een risico. Ten slotte belichten we een aantal rendementsprincipes van een leerbegeleidende aanpak in schoolse setting.
Je kan rekenen op een theoretisch sterk onderbouwde benadering die ruim geïllustreerd wordt met praktijkvoorbeelden. Op elk moment is er plaats voor vragen en opmerkingen van de deelnemers.
Deze sessie kan afzonderlijk of als onderdeel van een traject ‘Motiverende leerbegeleiding: theorie en praktijk’ aangevraagd worden.
2. Leerstijlen en probleemoplossend denken
Formuleer een leerdoel voor alle leerlingen van je klas. Je merkt dat ze, als ze de kans krijgen, op verschillende manieren aan de slag gaan: enkelen gaan op zoek naar informatieve teksten of studiewijzers, anderen komen uitleg vragen, nog anderen experimenteren liefst, er zijn er die liever gaan gluren bij de buren enz. Sommige leerlingen reageren enthousiast op een groepswerk, maar even goed vragen er of ze toch niet alleen mogen werken … Hoe ga jij trouwens zelf te werk als je je een nieuw softwareprogramma wil eigen maken?
We bieden je zicht op verschillende leervoorkeuren en leerstijlen. Je ontdekt hoe jouw leerprofiel in mekaar zit en wat dat betekent voor je eigen onderwijsstijl. Meteen krijg je de kans om instrumenten te verkennen om ook je leerlingen te laten reflecteren over hun eigen stijl. Door onderling overleg komen we tot het beschrijven én toepassen van verschillende krachtige leerbiotopen, die de betrokkenheid van de verschillende leerlingen verhogen en die hen aanzetten om het doorlopen van een volledige leercyclus aan te durven. Na deze sessie heeft de plaats van het ‘probleemoplossend denken’ in dit geheel voor jou geen geheimen meer. Je vertrekt uit deze sessie met concrete ideeën om je didactiek te gebruiken als element van een krachtige leeromgeving.
Deze sessie kan afzonderlijk of als onderdeel van een traject ‘Motiverende leerbegeleiding: theorie en praktijk’ aangevraagd worden.
3. Aandachtbevorderende didactiek
“Let op!”
“Hou je gedachten erbij!”
“Ik kan me niet concentreren, mijnheer…”
Zou het l(esg)even niet nog mooier zijn als je telkens weer kon rekenen op de volgehouden aandacht van je leerlingen? Zou het ook niet in hun voordeel zijn als ze er telkens met hun hoofd bij waren? Natuurlijk wel, maar blijkbaar is het niet zo evident om lessen aandachtig te (laten) volgen.
Tijdens deze sessie krijg je achtergrond over hoe aandacht werkt en oefen je strategieën om de aandacht van leerlingen te bevorderen. We blijven ook even stilstaan bij het specifieke van de puber. Deze inhouden zijn zowel gebaseerd op de jarenlange ervaring van collega’s leerkrachten als op recent onderzoek over hoe het brein in het algemeen en dat van tieners in het bijzonder, werkt.
Na deze nascholing stap je met een aantal frisse ideeën en nieuwe mogelijkheden de klas in. Je leerlingen zullen het geweten hebben …
Deze sessie kan afzonderlijk of als onderdeel van een traject ‘Motiverende leerbegeleiding: theorie en praktijk’ aangevraagd worden.
4. Plannen en uitvoeren
“Mijn printer was stuk …” Hoe vaak heb je dit excuus al gehoord van een leerling die een werkje niet op tijd indiende? In het kader van BZL, competentieontwikkelend leren, jaartaken en integrale opdrachten wordt het steeds duidelijker hoe belangrijk het is dat leerlingen een planning leren maken én hoe ze zich eraan kunnen houden. Eigenlijk begint het hele verhaal al bij het plannen van het werk van een dag, een week, een examenperiode enz. Een agenda is daarbij een onmisbaar instrument.
In deze nascholingssessie krijg je inzicht in de kenmerken van goede planningen en leer je leerlingen ondersteunen om stapsgewijs betere planners te worden. Je leert hoe motivatie op dit terrein werkt en wat je kan doen om ze bij leerlingen te verhogen.
We vertrekken van je eigen ervaringen met motivatie en planning, plaatsen deze binnen een ruimer kader en oefenen met concrete werkvoorbeelden om het plannen van leerlingen te ondersteunen.
Deze sessie kan afzonderlijk of als onderdeel van een traject ‘Motiverende leerbegeleiding: theorie en praktijk’ aangevraagd worden.
5. Goed brein- en geheugengebruik
Leerlingen lijken het steeds moeilijker te vinden om woordenschat, definities, formules correct uit het hoofd e leren. Vele leerlingen worstelen ook met het onthouden van grote gehelen. Wellicht hebben ze deze vaardigheden niet systematisch aangeboden gekregen, laat staan geoefend.
Gedurende deze sessie kom je te weten hoe het geheugen werkt en hoe je het efficiënt en effectief kan laten werken, zowel bij jezelf als bij je leerlingen. Er komen verschillende strategieën aan bod: het gebruik van verbeelding en associatie, het goed programmeren van herhalingen, het beroep doen op de sterke kanten van beide hersenhelften enz.
We bieden je een aantal theoretische inzichten over goed brein- en geheugengebruik, maar laten je vooral van experimenten zelf ervaren hoe sterk het effect kan zijn van de aangebrachte strategieën.
Deze sessie kan afzonderlijk of als onderdeel van een traject ‘Motiverende leerbegeleiding: theorie en praktijk’ aangevraagd worden.
6. Omgaan met tekstinhouden
Hoe slaag je er in om je leerlingen efficiënt en effectief te leren omgaan met informatieve teksten? Moeten ze de structuur van een tekst ‘voelen’? Is het onderscheiden van hoofd- en bijzaken in een tekst een zaak van ‘intuïtie’? Hoe pak je het aan als je leerlingen concrete instructies wil geven om een kernwoord in een alinea te vinden, als je hen een tekst voor je vak wil laten schematiseren, als hen een korte inhoud wil laten maken van een hoofdstuk om het gemakkelijker geleerd te krijgen, hoe worden ze vaardig om zinvolle vragen te stellen over een tekst enz.
In deze sessie ontwikkelen we stapsgewijs een strategie om leerlingen een technisch concreet en verifieerbaar houvast te bieden voor het omgaan met informatieve teksten en leerinhouden. Voldoende tijd en ruimte is voorzien om zelf aan de slag te gaan!
Wil je daarbij ook nog een paar sterke staaltjes van het gebruik van mind maps uitproberen, dan is dit onderwerp zeker een goede keuze voor jou.
Deze sessie kan afzonderlijk of als onderdeel van een traject ‘Motiverende leerbegeleiding: theorie en praktijk’ aangevraagd worden.
7. Omgaan met evaluatie en zelfevaluatie
We vertrekken in deze nascholing van twee vragen:
‘Hoe sterk wordt het leergedrag van onze leerlingen geconditioneerd door ons evaluatiegedrag?’ en
‘Op welke vlakken kan en moet een evaluatie zijn bestaansrechte verdienen?’
De antwoorden liggen dan ook op het terrein van de mogelijkheden van evaluaties om het leergedrag van leerlingen krachtiger te maken, om hun leermotivatie te verhogen, om de zelfstandigheid van hun leren te verhogen, om hun zelfreflectie te stimuleren… Daarvoor staan we even stil bij het veranderende evaluatieklimaat in onze scholen. We besteden veel tijd aan het uitwisselen van concrete voorbeelden en uitgeprobeerde instrumenten die collega’s leerkrachten te beschikking willen stellen. Je kan oefenen in het helpen ontwikkelen van strategieën voor het lezen van vragen en het formuleren van antwoordstructuren, het opstellen van sterke foutenanalyses, het formuleren van begeleidende rapportencommentaren … Deze sessie kan afzonderlijk of als onderdeel van een traject ‘Motiverende leerbegeleiding: theorie en praktijk’ aangevraagd worden.
8. Motiverende leerbegeleiding: theorie en praktijk
Leerlingen helpen hun leercompetentie optimaal te ontwikkelen. Dat is de kern van de zaak van een motiverende leerbegeleiding, op zijn beurt een didactisch aspect van leren leren.
De doelstellingen van dit traject zijn:
- inzicht krijgen in en zicht krijgen op het samenspel van kennis, houding en vaardigheden die de driepikkel van de leercompetentie vormen,
- vaardigheden en instrumenten ontwikkelen om leren leren te integreren in je dagelijkse klaspraktijk
- én je competent en enthousiast weten om je leerlingen de kans te geven krachtige leerders te worden.
Vanuit een definitie van ‘leren’ krijg je zicht op oorzaken en gevolgen van leermoeilijkheden in schoolse context. We grasduinen in leer- en onderwijsmythes. We blijven stilstaan bij het motivationele element van leerbegeleiding: welke factoren beïnvloeden inzet en betrokkenheid van de leerlingen en waarvoor hebben wij de sleutels mee in handen, onder welke voorwaarden zijn onze initiatieven motiverend én efficiënt en welke valkuilen vormen een risico. Ten slotte belichten we een aantal rendementsprincipes van een leerbegeleidende aanpak in schoolse setting.
In de eerste sessie van het traject kan je rekenen op een theoretisch sterk onderbouwde benadering die ruim geïllustreerd wordt met praktijkvoorbeelden. Daarna stel je je met je collega’s een trainings- en toepassingsreeks samen uit de volgende onderwerpen:
- Leerstijlen en probleemoplossend denken
- Aandachtbevorderende didactiek
- Plannen en uitvoeren
- Goed brein- en geheugengebruik
- Omgaan met tekstinhouden
- Omgaan met evaluatie en zelfevaluatie
Elk onderdeel van dit traject kan ook als afzonderlijke sessie aangevraagd worden.
